Kameduli w Polsce

Do dnia dzisiejszego przetrwały dwa klasztory kamedulskie w Polsce.

Pustelnia Srebrnej Góry na krakowskich Bielanach

(Eremus Montis Argentini)

ufundowana przez Mikołaja Wolskiego. Pierwsi kameduli przybyli do fundacji w roku 1605 i zamieszkali w Bodzowie, wiosce należącej do Opactwa Benedyktynów w Tyńcu. Kościół Wniebowzięcia NMP zachwyca swoim wystrojem oraz dziełami malarskimi. Dzisiaj Pustelnia Srebrnej Góry jest jedynym eremem kamedulskim w Polsce i jednym z nielicznych w Europie, istniejącym nieprzerwanie od fundacji na początku XVII wieku po początki wieku XXI.

Pustelnia Pięciu Braci Męczenników

na Sowiej Górze w Bieniszewie (Eremus Quinque Martyrum). Inicjatorem powołania do istnienia tej pustelni był o. Sylwan Jan Boselli. W liście datowanym na krakowskich Bielanach 22 VIII 1663 i kierowanym do przełożonego generalnego, barwnie opisał kult Pięciu Braci Męczenników w Polsce, porównując go do kultu św. Antoniego z Padwy i św. Franciszka z Asyżu w Italii. Fundatorem był Albert Wojciech Kadzidłowski, kasztelan inowrocławski i starosta radziejowski. W czasie niewoli narodowej, pustelnia została skasowana przez władze carskie we wrześniu 1819 roku. W latach 1928- 1929 prowadzono rozmowy o wskrzeszeniu pustelni w Bieniszewie. Oficjalne uroczystości odbyły się 2 VII 1937 roku i dzieło odbudowy trwało aż do wybuchu drugiej wojny światowej. Podczas ostatnich lat wojny zakonnicy musieli opuścić pustelnię. PO zakończeniu działań wojennych mnisi pustelnicy powrócili do Bieniszewa i pustelnia funkcjonuje do dziś. Obecnie w eremie przebywa sześciu zakonników po ślubach wieczystych i dwóch odbywających formację. Adres: Klasztor Ojców Kamedułów (Erem Pięciu Braci Męczenników), Bieniszew 62-530 Kazimierz Biskupi, tel. 063-241 15 00 www.kameduli.info, info@kameduli.info

KLASZTORY KAMEDULSKIE W POLSCE

Pierwsi uczniowie św. Romualda przybyli do Polski już w XI wieku. Byli to mnisi pustelnicy Jan i Benedykt i zamieszkali w pustelni w Międzyrzeczu razem z towarzyszami. W listopadzie 1003 roku pogańscy chłopi napadli na klasztor ograbili go i wymordowali zakonników. Klasztor w Międzyrzeczu funkcjonował przez 25 lat. Powstanie następnych pustelni przypadło dopiero na XVII stulecie. Impulsem do ich tworzenia stał się ruch kontrreformacyjny. Eremy budowali i uposażali dobrami ziemskimi fundatorzy (królowie, magnaci i szlachta), którzy również dbali, aby klasztor miał zapewnione warunki do bytowania. Powszechną praktyką stało się także nadawanie eremom kamedulskim indywidualnych mian. U genezy takiej nazwy znajdowało się bądź położenie topograficzne klasztoru bądź utrwalone w ten sposób imię fundatora. Fundowanie pustelniczych tworzenie wspólnot pustelniczych trwało w Polsce przez okres około 140 lat. Dzięki hojności możnowładców powstały wówczas następujące pustelnie kamedulskie na terenie dawnej Rzeczypospolitej:

Pustelnia Srebrnej Góry na krakowskich Bielanach (Eremus Montis Argentini). Powstała 1604r.

Pustelnia Złotego Lasu w Rytwianach (Eremus Silva Aurea). Powstała 1617r.

Fundacja ta powstała w roku 1624 za panowania Zygmunta III Wazy a jej fundatorem był Jan Magnus Tęczyński. W okresie niewoli narodowej, pustelnia została skasowana przez władze zaborcze w roku 1819 (1820). Ostatni kameduli opuścili erem w połowie 1825 roku. W latach 1860- 1864 zamieszkiwali tu franciszkanie-reformaci z Sandomierza. W roku 1925 podjęto nieudaną próbę ponownego osadzenia kamedułów w Rytwianach. Od roku 1935 do 2001 kościół pełnił funkcję parafialnego. W ostatnich latach odremontowany i udostępniony dla turystów i gości.

Pustelnia Królewskiej Góry na warszawskich Bielanach (Eremus Mons Regius). Powstała 1641r.

Fundacja była wotum wdzięczności króla polskiego Władysława IV Wazy za uzyskaną koronę i odniesione zwycięstwa. W dokumencie z 1639 roku król określił granice przyszłej pustelni na Górze Polkowej na Bielanach. Budowę pustelni zakończono w 1641. W okresie niewoli narodowej pustelnia została skasowana przez rząd carski w 1902 roku. W roku 1904 ostatni kameduli opuścili pustelnię, a w pozostawionych budynkach zamieszkali inwalidzi wojenni. W roku 1954 pomieszczenia zajęła, działająca jako kontynuacja Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Warszawskiego i Wydziału Teologicznego Uniwersytety Jagiellońskiego, Akademia Teologii Katolickiej, obecnie Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego.

Pustelnia Pięciu Braci Męczenników na Sowiej Górze w Bieniszewie (Eremus Quinque Martyrum). Powstała 1662r.

Inicjatorem powołania do istnienia tej pustelni był o. Sylwan Jan Boselli. W liście datowanym na krakowskich Bielanach 22 VIII 1663 i kierowanym do przełożonego generalnego, barwnie opisał kult Pięciu Braci Męczenników w Polsce, porównując go do kultu św. Antoniego z Padwy i św. Franciszka z Asyżu w Italii. Fundatorem był Albert Wojciech Kadzidłowski, kasztelan inowrocławski i starosta radziejowski. W czasie niewoli narodowej, pustelnia została skasowana przez władze carskie we wrześniu 1819 roku. W latach 1928- 1929 prowadzono rozmowy o wskrzeszeniu pustelni w Bieniszewie. Oficjalne uroczystości odbyły się 2 VII 1937 roku i dzieło odbudowy trwało aż do wybuchu drugiej wojny światowej. Podczas ostatnich lat wojny zakonnicy musieli opuścić pustelnię. PO zakończeniu działań wojennych mnisi pustelnicy powrócili do Bieniszewa i pustelnia funkcjonuje do dziś.

Pustelnia Góry Pokoju w Pożajściu na Litwie (Eremus Mons Pacis). Powstała 1667r.

Powstała w roku 1662 dzięki fundatorowi Krzysztofowi Zygmuntowi Pacowi, Kanclerzowi Wielkiemu Litewskiemu. Można przyjąć, że motywy podejmowania tej decyzji były podobne, jak u Króla Władysława IV Wazy przy podejmowaniu decyzji o fundacji Pustelni Królewskiej Góry. Leżała, zatem u podstaw tej decyzji osobista pobożność fundatora, nurt pobożności tamtej epoki i zapewne ambicje rodowe. Pustelnia ta, w porównaniu z pustelnia na krakowskich Bielanach i tej w Rytwianach, została najbardziej okazale wyposażona i najsprawniej wybudowana. W 1831 roku pustelnię przekazano dla zakonu prawosławnego. Obecnie klasztor zwrócono siostrom św. Kazimierza.

Pustelnia Wyspy Wigierskiej w Puszczy Sudawskiej na Suwalszczyźnie (Eremus Insula Vigrensis). Powstała 1667r.

Utworzona z fundacji króla Jana II Kazimierza w 1667 roku. Kościół murowany zaczęto stawiać dopiero w roku 1704, który ukończono w 1745 i poświęcono pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia NMP. Przez cały czas swojego istnienia erem ten, jako najbogatszy, udzielał pomocy materialnej innym eremom, a szczególnie Pustelni Pięciu Braci Męczenników w Bieniszewie. Kameduli z tej pustyni tworzyli osady, a z nich wioski, w których wznosili kościoły osadzali na własny koszt kapłanów diecezjalnych. Mnisi posiadali również zielarską aptekę, podobnie jak kameduli w Pustelni Złotego Lasu w Rytwianach. W roku 1794, już w czasie niewoli narodowej, rząd pruski odebrał kamedułom wszystkie dobra, a w roku 1800 skasował pustelnię. Obecnie w odremontowanej pustelni znajduje się Dom Pracy Twórczej Ministerstwa Kultury.

Pustelnia Margrabska w Szańcu koło Pińczowa (Eremus Marchionalis). Powstała 1673r.

Fundatorem był margrabia Józef Władysław Gonzaga Myszkowski z Mirowa, kasztelan sandomierski. Przyszły czasy niewoli narodowej i w roku 1819 została skasowana przez władze zaborcze. Ostatni kameduła o. Norbert Frank pozostał w tej pustelni jako kustosz, do roku 1844. Po kościele, domkach pustelniczych i lesie nie ma obecnie śladu. Pozostała jedynie wieś o nazwie Kameduły.

Pustelnia Świętego Krzyża w Milatynie koło Lwowa. Powstała 1738r.

Inicjatorką powstania pustelni była Teresa z Kraśnickich Łączyńska. W roku 1738 postanowiła, że w swoich dobrach ufunduje kamedułom z Kongregacji Góry Koronnej pustelnię. Konwent został zamknięty 7 lat po rozpoczęciu działalności z powodu niemożności zachowania wszystkich przepisów reguły.

Dojazd

Zobacz, jak do nas dojechać

Pustelnia Złotego Lasu zlokalizowana jest 3 km na wschód od miejscowości gminnej Rytwiany, w powiecie staszowskim (woj. świętokrzyskie). Rytwiany leżą w ciągu drogi wojewódzkiej 764 w odległości ok. 5 km od Staszowa i 14 km od Połańca.